جشنواره فیلم کن

جشنواره فیلم کن (به فرانسه: Festival de Cannes / به انگلیسی: Cannes Film Festival) یکی از مهم ترین و معتبرترین جشنواره های سینمایی محسوب می شود. در واقع جشنواره فیلم کن در کنار جشنواره فیلم ونیز و جشنواره فیلم برلین یکی از «سه غول» جشنواره های فیلم اروپا را تشکیل می دهد. از سال 1946 جشنواره کن به نمایش بهترین و جدیدترین آثار فیلمسازان جهان بدون تبعیض و سانسور شهرت داشته. صرف حضور در یکی از بخش های جشنواره کن یک نشان افتخار برای هر سینماگری محسوب می شود.

تاریخچه جشنواره فیلم کن

پی و اساس جشنواره فیلم کن توسط ژان زه (Jean Zay) وزیر آموزش ملی فرانسه برای ایجاد فضایی برای رقابت با جشنواره فیلم ونیز گذارده شد. جشنواره ونیز در سال های اولیه ی فعالیتش به خاطر تقدیر از فیلم های فاشیستی و تبعیض نسبت فیلم هایی که در تناقض با عقاید فاشیستی موسولینی و هیتلر بودند اسم و رسم خوشایندی نداشت. بنابراین دولت و سینماگران فرانسه مشتاق ایجاد آوردگاهی بودند که فیلم ها آزاد و بدون تبعیض حضور پیدا کنند و با هم رقابت کنند.

بنیان گذاران جشنواره کن در سال 1939 شهر کن در جنوب فرانسه را برای میزبانی جشنواره شان انتخاب کردند. دلیل اصلی این انتخاب توریستی بودن این شهر و وجود امکانات و بودجه لازم برای پشتیبانی و برگزاری جشنواره فیلم بود. تنها یک روز بعد از آغاز به کار جشنواره فیلم کن، که در آن زمان جشنواره بین المللی فیلم (Festival international du film) نامیده می شد، ارتش آلمان به لهستان حمله کرد و سپس فرانسه وارد جنگ با آلمان شد. جشنواره کن ابتدا به تعویق افتاد اما نهایتن منحل شد.

یک سال پس از جنگ جهانی دوم، یعنی در سال 1946، بالاخره اولین دوره جشنواره کن به طور کامل برگزار شد. از آن زمان جشنواره فیلم کن هر سال به طور منظم برگزار شده است _به استثنای چند دوره که این جشنواره به دلایلی نظیر کمبود بودجه و اعتصاب (و در دوران ما به علت کووید-19) تعلیق شده. این جشنواره ابتدا در فصل پاییز برگزار می شد اما جهت جلوگیری از تقارن با جشنواره ونیز به فصل بهار منتقل شد _به استنثای سال 2021.

بخش های مختلف جشنواره کن

جشنواره فیلم کن دارای 3 دسته بندی اصلی ست که هر کدام دارای بخش های متنوعی هستند؛ از جمله:

گزینش رسمی (The Official Selection)

• بخش رقابتی (In Competition): در این بخش فیلم ها برای دریافت جایزه نخل طلایی رقابت می کنند.
• بخش نگاه خاص (Un Certain Regard): در این بخش فیلم هایی خاص و متفاوت از فرهنگ های دور و نزدیک حضور دارند.
• بخش خارج از مسابقه (Out of Competition): فیلم های این بخش به همراه بخش رقابتی اکران می شوند اما برای نخل طلایی رقابت نمی کنند.
• نمایش ویژه (Special Screenings): در این بخش فیلم هایی با شرایط و برنامه های جانبی مختص به خود و از قبل برنامه ریزی شده اکران می شوند.
• سینه فونداسیون (Cinéfondation): حدود 15 فیلم کوتاه و نیمه بلند از مدرسه های فیلم سازی سراسر جهان در این بخش اکران می شوند.
• فیلم کوتاه (Short Films): حدود 10 فیلم کوتاه برای دریافت جایزه نخل طلایی فیلم کوتاه در این بخش رقابت می کنند.
• کن کلاسیک (Cannes Classics): در این بخش آثار برجسته ی تاریخ سینما مجددن اکران می شوند به آن ها ادای احترام می شود.
• سینمای ساحل (Cinéma de la Plage): در این بخش فیلم های کن کلاسیک و یا خارج از مسابقه برای عموم در ساحل ماسه (Macé) اکران می شوند.

بخش های موازی (Parallel Sections)

• هفته ناقدین بین المللی (International Critics’ Week): این بخش در سال 1962 به وجود آمده و بر کشف استعداد های جدید در سینما و نمایش آثار تخست و یا دوم آن ها تمرکز دارد.
• دو هفته کارگردان ها (Directors’ Fortnight): این بخش در سال 1969 به وجود آمده و سعی در نمایش فیلم های آوان گارد دارد.
• انجمن سینمای مستقل و پخش آن (Association for Independent Cinema and its Distribution): در این بخش انجمن 9 فیلم داستانی و مستند را برای نمایش انتخاب می کند.
• همه ی سینما های جهان (Tous les Cinémas du Monde): این بخش تنوع سینما در فرهنگ های مختلف را به نمایش می گذارد. هر سال یک کشور برای ارائه ی فیلم های کوتاه و بلندی که نشانگر خاص بودن فرهنگ و سینمایش است انتخاب می شود.

همایش (Events)

• بازارچه فیلم (Marché du Film): بزرگ ترین محل برای تمام داد و ستند های مربوط صنعت فیلم _نظیر خرید امتیاز یا سرمایه گذاری در فیلم های جدید
• مسترکلاس (Masterclasses): برخی از شخصیت های بزرگ و مهم کلاس هایی برای عموم برگزار می کنند
• ادای احترام (Tributes): فرصتی برای تقدیر از شخصیت های مهم و قدیمی سینمای جهان
• شبکه تهیه کنندگان (Producers Network): همایشی برای ایجاد همکاری های بین المللی در فیلمسازی
• نمایشگاه (Exhibitions): نمایشگاه هایی که هر سال به یک هنرمند یا یک موضوع خاص می پردازند

جوایز مختلف جشنواره فیلم کن

جایزه نخل طلایی (Palme d’Or) در سال 1955 به عنوان مهم ترین جایزه ی جشنواره فیلم کن معرفی شد. پیش از آن جایزه ای به نام جایزه بزرگ فستیوال (Grand Prix du Festival) به بهترین آثار تعلق می گرفت.

تندیس نخل طلایی جشنواره کن

فهرست کامل جوایزی که امروزه در بخش های مختلف جشنواره کن اهدا می شود به شرح ذیل است:

بخش رقابتی

• نخل طلایی (Palme d’Or): مهم ترین جایزه جشنواره فیلم کن که به بهترین فیلم بخش رقابتی تعلق می گیرد
• جایزه بزرگ (Grand Prix): پس از نخل طلایی مهم ترین جایزه جشنواره که به یکی از فیلم های بخش رقابتی تعلق می گیرد
• جایزه هیئت داوران (Prix du Jury): سومین مهم ترین جایزه جشنواره که مجددن به یکی از فیلم های بخش رقابتی تعلق می گیرد
• نخل طلایی فیلم کوتاه (Palme d’Or du court métrage): بهترین فیلم کوتاه
• جایزه اجرای زنانه (Prix d’interprétation féminine): بهترین بازیگر زن
• جایزه اجرای مردانه (Prix d’interprétation masculine): بهترین بازیگر مرد
• جایزه کارگردانی (Prix de la mise en scène): بهترین کارگردانی
• جایزه فیلمنامه (Prix du scénario): بهترین فیلمنامه

بخش های دیگر

• جایزه نگاه خاص (Prix Un Certain Regard): که به استعداد های جوان، و آثار نوآورانه و جسورانه تعلق می گیرد
• جوایز سینه فونداسیون (Cinéfondation prizes): مخصوص فیلم های دانشجویی
• دوربین طلایی (Caméra d’Or): به بهترین اثر نخستین فیلمسازانی که در بخش های گزینش رسمی و بخش های موازی حضور داشته اند تعلق می گیرید

جوایز اهدایی از سوی نهاد های مستقل

• جایزه فدراسیون بین المللی ناقدان فیلم (FIPRESCI Prize): به فیلم هایی که در بخش گزینش رسمی و بخش های موازی حضور داشته اند تعلق می گیرید
• جوایز دو هفته کارگردان ها (Directors’ Fortnight Prizes): متشکل از چند جایزه مختلف
• جایزه وولکن (Prix Vulcain): مخصوص تکنیسین های سینمایی
• جوایز هفته ناقدان بین المللی (International Critics’ Week Prizes): متشکل از چند جایزه
• جایزه کلیسای جهانی (Prize of the Ecumenical Jury): به آثار دارای مفاهیم روحانی و عرفانی تعلق می گیرد
• جایزه فرانسوا شَله (François Chalais Prize): مخصوص فیلم هایی با محوریت روزنامه نگاری
• چشم طلایی (L’Œil d’or): مخصوص فیلم های مستند
• جایزه شوپار (Trophée Chopard): به بازیگران جوان تعلق می گیرد
• نخل سگی (Palm Dog): به بهترین سگ سانان بازیگر تعلق می گیرد
• نخل کوییر (Queer Palm): مخصوص فیلم های با محوریت LGBTQ
• جایزه موسیقی متن کن (Cannes Soundtrack Award): به بهترین موسیقی متن تعلق می گیرد
• جایزه اکسِلِنز پییر آنژِنیو در سینماتوگرافی (Pierre Angénieux Excellens in Cinematography) جایزه مخصوص سینماتوگرافر ها / مدیران فیلمبرداری