کلایمکس (Climax) نام پنجمین فیلم بلند به کارگردانی گاسپار نوئه، کارگردان فرانسوی-آرژانتینی ست، که سال 2018 ساخته و اکران شده. خبر اکران Climax گاسپار نوئه ابتدا در فوریه ی 2018 منتشر شد. در آن زمان عنوانی که برایش در نظر گرفته شده بود سایکی (Psyche) بود، اما بعدن به کلایمکس تغییر نام پیدا کرد.

فیلم کلایمکس داستان عده یی جوان رقصنده را روایت می کند که در یک مدرسه ی متروکه در حومه ی پاریس جهت آماده شدن برای حضور در یک مسابقه ی رقص آخرین تمرین هایشان را انجام می دهند. آن ها پس از آخرین تمرین، یک پارتی دور همی می گیرند. اما خیلی زود معلوم می شود شراب سانگریایی که از آن خورده اند آغشته به LSD بوده. به این ترتیب پارتی آن ها تبدیل به یک کابوس وحشتناک می شود.

تیزر ترجمه شده ی Cliamx گاسپار نوئه:

درباره ی فیلم Climax گاسپار نوئه

دقیقن در تاریخ 24 فوریه 2018 بود که خبر ساخته شدن فیلم جدیدی به نام Psyche در وبسایت طرفداران گاسپار نوئه (که هم اکنون تقریبن غیر فعال است) منتشر شد. تنها یک روز بعد در وبلاگ سیناریوم گزارشی به انگلیسی و فارسی با عنوان سایکی (Psyché) فیلم جدید گاسپار نوئه راجع به این فیلم نوشتیم. در آن زمان اطلاعات زیادی راجع به این فیلم در دسترس نبود. اطلاعات اصلی تنها یک خلاصه داستان گنگ بود و نام فیلم. از آن جا که کلمه ی Psyche ریشه در اساطیر یونان، تصور کردیم گاسپار نوئه با انتخاب این نام برای فیلمش به طور غیر مستقیم قصد اشاره به اساطیر یونان را دارد. گاسپار نوئه قبلن با انتخاب نام الکترا برای شخصیت اصلی زن فیلم Love چنین کاری کرده بود. اما حالا به نظر می رسد این تعبیر اشتباه باشد. نام فیلم نیز با اطلاعات جدیدی که در اوخر فروردین 97 منتشر شد به Climax تغییر پیدا کرد.

چرا نام فیلم تغییر کرد؟

جواب مشخصی برای این سوال وجود ندارد. خود گاسپار نوئه که اصلن ادعا می کند نام فیلم تغییر نکرده. او در یک پست اینستگرامی در اکانت رسمی اش گفت ساخت فیلم Psyche تا زمستان سال آینده (یعنی زمستان 97) به تعویق افتاده. اما با توجه به شوخ طبعی غیر عادی گاسپار نوئه به نظر می رسد فیلم جدیدی با نام Psyche در کار نباشد.

اما یک دلیل برای تغییر نام می تواند همین سردرگمی راجع به فیلم و تحلیل اشتباه آن باشد. دلیل مهم تر این است که کاراکتری اصلی در فیلم کلایمکس وجود دارد که نامش سایکی ست. اگر گاسپار نوئه نام فیلم را تغییر نمی داد احتمالن نظر و حواس مخاطب بیش از حد جلب این کاراکتر می شد و داستان فیلم لو می رفت.

Climax و Psyche به چه معنا هستند؟

معنی لغوی Climax «نقطه ی اوج» است. از کلمه ی Climax به جای «اورگاسم» هم استفاده می شود. اما آیا لازم است این کلمه ی را ترجمه کنیم؟ به نظر ما نه؛ چون فیلم کلایمکس یک فیلم فرانسوی زبان است، در حالی که کلمه ی Climax یک کلمه ی انگلیسی ست. گاسپار نوئه اختیار آن را داشت که یک معادل فرانسوی برای فیلمش انتخاب کند، اما انتخاب یک عنوان غیر انگلیسی شاید نشانه ی آن باشد که در زبان های دیگر هم نباید آن را ترجمه کرد.

کلمه ی Psyche علاوه بر این که نام یکی از شخصیت های دوست داشتنی اساطیر یونان است، دارای معنای مشخصی هم هست. در انگلیسی و دیگر زبان های اروپایی، کلمه ی Psyche به معنای «روح و روان انسان» است. همچنین این کلمه با پیشوند و پسوند های مختلف با معنای مختلف به کار می رود. مثلن Psychopath می شود «روانی»؛ Psychology می شود «روانشناسی»؛ و همچنین Psychedelic می شود «روانگردانانه». این کلمه ی آخر به احتمال زیاد هدف اصلی گاسپار نوئه از انتخاب این نام برای کاراکتر فیلمش است.

اکران فیلم Climax گاسپار نوئه

فیلم کلایمکس برای اولین بار در برنامه ی دو هفته ی کارگردان ها در فستیوال کن اکران شد. در سیناریوم گزارشی مفصل با عنوان کلایمکس گاسپار نوئه در فستیوال کن در این باره نوشته ایم. گاسپار نوئه در دو هفته ی کارگردان ها و جاهای دیگر بار ها تاکید کرد که درست مثل برنامه ی دو هفته ی کارگردان ها که دو هفته به طول می انجامد، فیلم کلایمکس نیز تنها در دو هفته ساخته شده. البته او بعدن توضیح داد که فیلمبرداری کلایمکس واقعن دو هفته طول کشید، اما کار تدوین و دیگر مراحل پس-تولید (Post-production) آن کم و بیش تا زمان اکران فیلم در کن به طول انجامید.

کلایمکس درخششی فوق العاده در کن داشت. این فیلم نه تنها برنده جایزه ی اصلی دو هفته ی کارگردان ها شد _به نام «جایزه ی سینمای هنری» (Art Cinema Award) از طرف کنفدراسیون بین المللی سینمای هنر و تجربه (Confédération Internationale des Cinémas d’Art et d’Essai)، بلکه اکثر مخاطبان و منتقدین را نیز راضی به خانه فرستاد. استقبال منتقدین از کلایمکس برای گاسپار نوئه مسئله ی غیر منتظره ای بود. دلیل تعجب کردن او از استقبال منتقدین بخاطر تجربه های پیشین او از حضور در فستیوال کن است. اکثر منتقدین پس تماشای فیلم های قبلی او نقد های بسیار منفی و تندی راجع بشان نوشتند. حتا مشهور است که عده ی چشم گیری از تماشاگران فیلم بازگشت ناپذیر (Irreversible) با عصبانیت یا حال خراب از میانه ی پخش فیلم سالن سینما را ترک کردند.

اکران عمومی فیلم Climax گاسپار نوئه

پس اکران اول فیلم کلایمکس در اردیبهشت 97 در فستیوال کن، گاسپار نوئه با فیلمش در فستیوال های بسیاری در کانادا، اسپانیا، لهستان، سوئیس، هند، و غیره حضور پیدا کرد که در مجموع در همه ی آن ها بسیار موفق بود. اما اکران عمومی کلایمکس تا اواخر تابستان 97 به طول انجامید. اکران عمومی از فرانسه شروع شد و رفته رفته به دیگر کشور های اروپا، و قاره های دیگر گسترش پیدا کرد. خود گاسپار نوئه عمومن در اولین اکران فیلمش در هر کشور حضور پیدا می کرد.

امکان تماشای کلایمکس برای ما ایرانیان تا زمان انتشار Blu-Ray و DVD آن و قرار گرفتن غیر قانونی اش در اینترنت در اوایل بهمن 97 محیا نشد. سیناریوم بلافاصله بعد از انتشار نسخه ی اینترنتی کلایمکس اقدام به ترجمه ی زیرنویس آن به فارسی کرد.

عوامل فیلم Climax گاسپار نوئه

کلایمکس به نسبت دارای عوامل پشت صحنه ی اندکی ست، که در ادامه مواد اصلی را معرفی خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد.

کارگردانی و فیلمنامه

کارگردان فیلم کلایمکس طبیعتن گاسپار نوئه ست، اما او علاوه بر کارگردانی، فیلمنامه ی کلایمکس را نیز نوشته. البته منظور از فیلمنامه چیزی بسیار متفاوت از یک فیلمنامه ی عادی ست. گاسپار نوئه در واقع پروژه ی ساخت کلایمکس را با یک خلاصه داستانی که به زحمت چند خط می شد شروع کرد. به گفته ی خودش، او با همکاری تک تک بازیگران داستان را شاخ و برگ داد، برخی دیالوگ ها را اضافه کرد و آن را به پایان برد.

عجیب تر اینکه برخی از صحنه هایی که در فیلم می بینیم و برخی از دیالوگ ها واقعن به طور اتفاقی فیلم قرار داده شده اند. به طور مثال صحنه ی هلی شات آغاز فیلم موقعی به ذهن گاسپار نوئه رسید که یک برف پیشبینی نشده محیط اطراف لوکیشن فیلمبرداری شان را پوشانده بود.

نکات جالبی از این دست را می توانید در رو نوشت مصاحبه ی گاسپار نوئه با نشریه ی Flickering Myth بخوانید که در سیناریوم ترجمه و منتشر شده.

سینماتوگرافی

گاسپار نوئه فیلم برداری چشم گیر نه تنها فیلم کلایمکس بلکه تمامی فیلم های بعد از بدون بازگشت را مدیون کسی نیست جز بنوا دبی (Benoit Debie)، سینماتوگراف فرانسوی. آغاز همکاری بنوا دبی با گاسپار نوئه به فیلم بدون بازگشت بر می گردد. از آن زمان تا به حال وی فیلمبرداری همه ی فیلم های گاسپار نوئه را بر عهده داشته.

تدوین

تدوین فیلم کلایمکس کار مشترک گاسپار نوئه و دنیس بدلو (Denis Bedlow) ست. دنیس بدلو تدوین فیلم قبلی گاسپار نوئه، یعنی Love را نیز بر عهده داشته.

صدا

صدا برداری فیلم کلایمکس را کن یاسوموتو (Ken Yasumoto) بر عهده داشته. کن یاسوموتو صدابردار فیلم های Love و وارد خلاء شو (Enter the Void) نیز بوده. حتا در یکی از پروژه های اشتراکی گاسپار نوئه به نام 7 روز در هاوانا (7 Days in Havana) هم صدابرداری کرده.

موسیقی

موسیقی نقش بسیار مهمی در فیلم کلایمکس دارد. در مورد کلایمکس بدیهی ست که انتاخب موسیقی یکی دغدغه های اصلی گاسپار نوئه بوده، اما توجه او به موسیقی در همه ی فیلم یی که ساخته چشم گیر است. به گفته ی خودش یکی از اولین اقدام های که بعد از اینکه مطمئن شد قرار است فیلم کلایمکس را بسازد، تهیه ی فهرستی از آهنگ های مورد علاقه اش از دهه ی 90 میلادی و سپس تهیه ی مجوز استفاده از آن ها بود.

اما کلایمکس دارای موسیقی جدید هم هست. توما بانگالتر (Thomas Bangalter) آهنگساز مورد علاقه ی گاسپار نوئه که برای فیلم های بدون بازگشت و وارد خلا شو موسیقی درست کرده یا صداگذاری کرده، برای فیلم کلایمکس هم یک موسیقی ساخته که در صحنه یی پر استرس در فیلم می شنویمش. علاوه بر آن کیدی اسمایل (Kiddy Smile) دی جی فرانسوی که در فیلم نقش دی جی ددی را بر عهده دارد نیز یک آهنگ برای کلایمکس ساخته.

برای اطلاع از نام همه ی هنرمندانی که موسیقی شان در کلایمکی به کار رفته به مقاله ی ما تحت عنوان موسیقی متن فیلم Climax گاسپار نوئه مراجعه کنید. در این مقاله همچنین می توانید تک تک قطعات را بشنوید.

طراحی رقص

کلایمکس فیلمی ست با محوریت رقص، پس بدیهی ست که گاسپار نوئه نیاز به یک طراح رقص هم برای فیلمش داشته باشد. البته تنها قسمتی از فیلم که دارای رقص طراحی شده است همان سکانس آغاز فیلم و رقص گروهی رقصنده هاست. باقی صحنه های رقص تماماً بداهه پردازی خود رقصنده هاست. اما بخش مذکور را نینا مک نیلی (Nina Mc Neely) طراحی کرده. نینا مک نیلی قبل از پروژه ی کلایمکس با بسیاری از هنرمندان مشهور جهان از جمله کریستینا آگیلرا، بیورک، و 30 ثانیه به مریخ همکاری کرده بود.

تهیه کنندگی

شرکت تهیه کننده ی کلایمکس وایلد بانچ (Wild Bunch) است. این شرکت از فیلم بدون بازگشت به بعد همه ی فیلم های گاسپار نوئه پشتیبانی کرده.

بازیگران فیلم Climax گاسپار نوئه

به گفته ی خود گاسپار نوئه، او برای فیلم کلایمکس اصلن دنبال بازیگر نبوده، بلکه دنبال رقصنده های حرفه یی بوده. او به همراه دستیارانش به بسیاری از سالن های رقص های مدرن از جمله الکترو، وگ، واکینگ، و کرامپ سر می زند و رقصنده های مورد پسندش را انتخاب می کند. او همچنین ویدیو ی رقص برخی دیگر از رقصنده های خارج از فرانسه را تماشا می کند و بعد شرایط انتقال ها را به فرانسه برای شروع فیلم برداری تامین می کند.

تنها استثنا در مورد توضیحات فوق سوفیا بوتلا (Sofia Boutella) ست. سوفیا بوتلا از چند سال قبل از پروژه ی کلایمکس خودش را وقف سینما و بازیگری کرده بود. اما پیش از آن یک رقصنده ی حرفه یی بود. گاسپار نوئه او را از زمان رقصندگی اش می شناخت، و بنابراین برای ساختن فیلم کلایمکس او را در نظر گرفت.

در ادامه فهرست کامل نام بازیگران/رقصندگان فیلم کلایمکس را مشاهده می کنید:

سوفیا بوتلا (Sofia Boutella) در نقش سلوا (Selva)

رومن گیرمیک (Romain Guillermic) در نقش داوید (David)

سهیلا یعقوب (Souheila Yacoub) در نقش لو (Lou)

کیدی اسمایل (Kiddy Smile) در نقش ددی (Daddy)

کلود گاژان مال (Claude Gajan Maull) در نقش امانوئل (Emmanuelle)

گیزل پالمر (Giselle Palmer) در نقش گزل (Gazelle)

تیلر کسل (Taylor Kastle) در نقش تیلر (Taylor)

تئا کارلا شوت (Thea Carla Schøtt) در نقش سایکی (Psyche)

شارلین تمپل (Sharleen Temple) در نقش ایوانا (Ivana)

لئا ولاموس (Lea Vlamos) در نقش لئا (Lea)

عالیه السفیر (Alaia Alsafir) در نقش عالیه (Alaia)

کندال ماگلر (Kendall Mugler) در نقش راکت (Rocket)

لکدار دریدی (Lakdhar Dridi) در نقش رایلی (Riley)

آدرین سیسوکو (Adrien Sissoko) در نقش عمر (Omar)

مامادو باتیلی (Mamadou Bathily) در نقش بتس (Bats)

الو سیدیبه (Alou Sidibe) در نقش الو (Alou)

اشلی بیست (Ashley Biscette) در نقش اشلی (Ashley)

مونیا ناسانگار (Mounia Nassangar) در نقش مونیا (Mounia)

تیفانی او (Tiphanie Au) در نقش سیلا (Sila)

سارا بلالا (Sarah Belala) در نقش سارا (Sara)

الکساندر مورو (Alexandre Moreau) در نقش سایبورگ (Cyborg)

ناب (Naab) در نقش خودش

استراس سرپان (Strauss Serpent) در نقش استراس (Strauss)

ونس گایو کومان (Vince Galliot Cumant) در نقش تیتو (Tito)

بازیگران اقلیت جنسی

نکته یی جالب که شاید در ابتدا تعجب برانگیز نباشد استفاده از بازیگران اقلیت جنسی در فیلم کلایمکس است. اما افرادی که با سینمای گاسپار نوئه آشنایی دارند احتمالن می دانند برخی به او بر چسب همجنسگراستیز (Homophobic) بودن می زنند. اما در فیلم کلایمکس هم افراد گی می بینیم، هم لزبین، هم تراجنسی، و هم دگرپوش.

جالب تر از همه اینکه کلود گاژان مال که نقش امانوئل، مادر یک کودک خردسال، را بازی می کند، در واقع یک تراجنسی مرد به زن است. به نظر می رسد این اولین بار در سینما باشد که یک فرد تراجنسی کاراکتر یک غیر تراجنسی را بازی می کند. ضمنن در نظر بگیرید که کلود گاژان مال نقش مادر یک فرزند را بازی می کند، چیزی که افراد تراجنسی به جبر طبیعت محروم از آن هستند.