در تاریخ 28 فروردین 97، در بسیاری از سایت ها از جمله سایت تهیه کننده ی فیلم های گاسپار نوئه، خبر اکران فیلم جدیدی از گاسپار نوئه به نام کلایمکس منتشر شد. پیش از این باور بر آن بود که نام فیلم جدید گاسپار نوئه سایکی باشد. اکنون مشخص شده سایکی و کلایمکس دو فیلم مجزا هستند که گاسپار نوئه قول اکران هر دو آن ها را داده. فیلمی که به زودی در فستویال کن اکران می شود کلایمکس است. مقاله یی راجع به کلایمکس گاسپار نوئه نوشته ام، و پیشنهاد می کنم ابتدا آن را بخوانید.

بر خلاف وعده ی گاسپار نوئه، در سال 2018 فیلمی با عنوان سایکی نه ساخته شد و نه اکران شد. اکنون با شروع پروژه ی جدید گاسپار نوئه با عنوان لوکس اترنا (Lux Æterna) به نظر می رسد فیلمی با نام سایکی بنا نیست هرگز ساخته شود، بلکه این نام تنها عنوانی اولیه برای پنجمین فیلم بلند گاسپار نوئه بوده که سپس به کلایمکس تغییر پیدا کرده.

خبری خوش برای طرفداران آثار گاسپار نوئه پروژه ی جدید او برای ساخت فیلمی بلند به نام Psyché (سایکی) _قابل ترجمه به «روان»_ در سال 2018 است. هنوز اطلاعات زیادی راجع به این فیلم منتشر نشده اما طبق آن چه که به تازگی (24 فوریه) در وبسایت طرفداران گاسپار نوئه منتشر شده، این فیلم در مرحله ی فیلمبرداری است و احتمالن در تاریخی بعد از ژوئن 2018 منتشر خواهد شد. زبان این فیلم فرانسه است، و زمانش تقریبن 90 دقیقه. این فیلم رنگی است، و ممکن است روی نوار فیلم ضبط شود، و نه به صورت دیجیتال. بودجه ی در نظر گرفته شده برای آن دو میلیون ششصد هزار یورو است و توسط تولید کننده هایی فرانسوی حمایت می شود. این تمام اطلاعات تکنیکی یی است که راجع به این فیلم تا این زمان می دانیم. اما خلاصه یی از داستان این فیلم هم منتشر شده.

سیناپس سایکی گاسپار نوئه

در اوسط دهه ی 90، حدود بیست نفر رقصنده ی رقص مدرن برای تمرینی 3 روزه در مکان سابق مدرسه یی شبانه روزی در قلب یک جنگل دور هم جمع می شوند تا آخرین تمرین هایشان را برای انجام یک نمایش رقص انجام دهند، و سپس پارتی و شادخواری یی با جام بزرگی از شراب اسپانیای سانگریا راه بیاندازند. اما ناگهان حالشان منقلب می شود و نوعی جنون آن ها را در تمام طول شب فرا می گیرد. آن ها شک می کنند که مبادا نوعی مخدر به آن ها خورانده شده، اما نمی دانند توسط چه کسی و چرا. خیلی زود حالت روانپریشانه ی جمعی یی که به شان دست داده با ریتم هیپنوتیک رقص و موسیقی تند غیر قابل مقاومت می شود. در حالی که برخی از آن ها احساس می کنند در بهشت هستند، اکثرشان اما حس می کنند در جهنم فرو رفته اند.

Psyché (سایکی) یعنی چه؟

کلمه ی Psyche در انگلیسی و فرانسه به معنای روح یا روان است. تلفظ انگلیسی آن «سایکی»، و تلفظ فرانسه ی آن «پسیشه» است. اما این کلمه ریشه در اساطیر یونان باستان دارد. در ادامه به خلاصه ی ماجرای «سایکی» طبق آن چه که در کتاب «اسطوره شناسی – حکایات بی زمان خدایان و قهرمانان» اثر «ادیت همیلتون» (عنوان اصلی: Mythology: Timeless Tales of Gods and Heroes) آمده می پردازیم.

اسطوره ی سایکی

سایکی زیباترین دختر از میان سه دختر پادشاهی زمینی بود. با وجود این که او انسانی میرا بود، و نه یک الهه، زیبایی او به حدی حیرت آور بود که مردم او را مثل یک خدا ستایش می کردند. همین زیبایی و ستوده شدن او بود که موجب حسادت و غضب ونوس (الهه ی عشق) قرار گرفت. ونوس که تاب وجود زنی زیباتر از خودش را نداشت پسرش کیوپید (خدای عشق، با تیر و کمان معروفش) را مامور می کند تا سایکی را عاشق نفرت انگیز ترین و زشت ترین مرد دنیا کند. اما کیوپید تا چشمش به سایکی می افتد انگار که تیر عشقش را به قلب خودش فرو کرده باشد، خودش دلداده ی سایکی می شود. بنابراین، کیوپید پنهانی از دستور مادرش سرپیچی می کند، با سایکی ازدواج می کند و در قصری مخفی با او زندگی می کند. اما این ازدواج ممنوعه شرط غیر عادی یی هم داد. کیوپید هیچ وقت جز تاریکی شب به ملاقات سایکی نمی آید، و سایکی هرگز نمی باید چهره ی او را ببیند. اما سایکی با حیله ی خواهران حسودش، که دائم در گوش او می خواندند که مبادا معشوق او موجودی زشت و خطرناک باشد، خام می شود و تصمیم می گرد در سیاهی شب هنگامی که کیوپید در بسترشان خواب است چراغی روشن کند تا او را ببیند. او چنین می کند و از زیبایی کیوپید خشکش می زند. کیوپید از خواب می پرد و پی به بی اعتمادی سایکی می برد، و در حالی که با سایکی قهر می کند و از آن قصر می رود جمله ی معروفش را می گوید: عشق جایی که بی اعتمادی باشد نمی ماند.

سایکی غمگین و پشیمان از کارش تصمیم می گیرد به درگاه همه ی خدایان عبادت کند تا آن ها کاری کنند کیوپید او را ببخشد و پیش او باز گردد، اما هیچ یک از خدایان جرئت غضبناک کردن ونوس را ندارند. بنابراین، سایکی مستقیمن پیش ونوس می رود و التماس می کند. ونوس اما با بدجنسی کارهایی پر مشقت به او می دهد تا یا موجب مرگ سایکی شود و یا زیبایی اش در اثر سختی تحلیل برود و از چشم کیوپید بیافتد. اما سایکی هر بار بر این اعمال پر مشقت پیروز می شود، جز آخرین آن ها که سفر کردن به قعر جهنم و آوردن افسون زیبایی برای ونوس است. سایکی پس از بازگشت از این سفر، در نزدکی قصر ونوس، در اثر کنجکاوی اش برای گشودن جعبه ی افسون به خواب می رود. اما در همین جاست که کیوپید بالاخره پیش او باز می گردد، او را می بخشد و از افسون خواب آور رهایش می کند. کیوپید سپس پیش ژوپیتر، خدای خدایان می رود و از او تقاضا می کند سایکی را تبدیل به خدایی نامیرا کند. ژوپیتر تقاضایش را قبول می کند و این داستان عاشقانه پایانی خوش پیدا می کند.

چرا نام سایکی برای این فیلم؟

هنوز دقیقن نمی توان گفت چرا گاسپار نوئه نام این فیلم را Spyché گذاشته است، و حتا شاید تا بعد از اکران فیلم و تحلیل های منقدین نتوان دقیقن به این سوال جواب داد. اما به هر حال ممکن است تنها معنای لغوی این کلمه مد نظر گاسپار نوئه بوده باشد (که بعید است)؛ یا شاید حالت هیپنوتیک کاراکتر های فیلم به افسونی که سایکی به آن دچار شده بود ارجاع داده شده باشد، یا حس بهشتی یی که برخی از آن ها تجربه کرده بودند خوشی سایکی با کیوپید در بهشت، و در عوض حس فرو رفتن به جهنم تجربه ی مشقت های سایکی در سفرش به جهنم باشد؛ و یا شاید این فیلم علی رقم سیناپسی که از آن منتشر شده در اصل داستانی عاشقانه مثل حکایت سایکی و کیوپید باشد. این مورد آخر منطقی تر به نظر می آید، چراکه گاسپار نوئه با داستان های عاشقانه ی پر درد و غیرعادی بیگانه نیست.

Read the English version of this article here.