درباره فیلم درخشش

شاینینگ (The Shining) [به معنای «درخشش»] (۱۹۸۰) استنلی کوبریک (Stanley Kubrick) به عنوان یک اثر مهم در ژانر وحشت شناخته می شود و تسلط بی‌نظیر کارگردان بر تکنیک سینمایی و داستان‌گویی روان‌شناختی را نشان می‌دهد. این فیلم که بر اساس رمانی به همین نام اثر استیون کینگ (Stephen King) در سال ۱۹۷۷ ساخته شده است، به طور قابل توجهی از منبع اقتباس خود فاصله دارد و دیدگاه اصیل کوبریک و تمایل او به ابهام و نمادگرایی را به نمایش می گذارد. داستان در هتل دور افتاده ی اورلوک (Overlook) اتفاق می‌افتد و ماجرای جک تورنس (جک نیکلسون)، همسرش وندی (شلی دووال) و پسر خردسالشان دنی (دنی لوید) را دنبال می‌کند که در طول فصل تعطیلی هتل سرایه دار آن هستند. هرچه روز های بیشتری از زمستان می گذرد، جو شریرانه ی هتل بیشتر بر این خانواده (به ویژه جک) نفوذ می کند و منجر به فرو رفتن جک به سمت جنون می شود.

توجه دقیق کوبریک به ترکیب‌بندی بصری و استفاده ی نوآورانه از Steadicam توسط گرت براون (Garret Brown) احساس ناراحتی و سرگردانی را در فیلم ایجاد می‌کند. استفاده ی کارگردان از کادربندی متقارن، لنزهای زاویه باز، و نماهای ردیابی با دقت طراحی شده به فضای دلهره آور فیلم کمک می کند و موجب تشدید تنش روانی در مخاطب می شود. در این فیلم هتل اورلوک خود تبدیل به یک شخصیت می شود و با راهروهای هزارتویی و معماری عجیبش به عنوان استعاره ای از حالات ذهنی شخصیت ها و مضامین خشونت و سنگینی گذشته ی مکان ها و انسان ها عمل می کند. همچنین دستکاری کوبریک در فضا و زمان، همراه با موسیقی وندی کارلوس (Wendy Carlos) و ریچل الکیند (Rachel Elkind)، کیفیتی رویایی ایجاد می کند که مرز بین واقعیت و توهم را محو می کند.

درخشش در حالی که در ابتدا نقدهای متناقضی دریافت کرد امروزه به عنوان یک شاهکار سینمای مدرن شناخته می شود و الهام بخش تحلیل ها و تفسیرهای بی شماری بوده است. محققان و نقادان مضامین غنی آن را بررسی کرده‌اند؛ از جمله خشونت خانگی، استعمار، و ماهیت شر. پایان مبهم فیلم و «خطاهای» تداوم متعدد (که بسیاری استدلال می‌کنند عمدی هستند) دهه‌ها به بحث و گمانه‌زنی درباره ی معنای واقعی آن دامن زده است. تکنیک اقتباس کوبریک، که حال و هوا و فضا را بر بازآفرینی وفادارانه ی داستان ترجیح می دهد، به خودی خود به موضوع مطالعه تبدیل شده است و پتانسیل سینما را برای فراتر رفتن از ریشه های ادبی خود نشان می دهد. درخشش همچنان گواهی بر نبوغ کوبریک است و همچنان بر فیلمسازان تأثیر می گذارد و مخاطبان را مجذوب خود می کند.