فیلم Memento کریستوفر نولان

یادگاری (Memento) فیلمی در ژانر تریلر روانشناختی ست به نویسندگی و کارگردانی کریستوفر نولان (Christopher Nolan)، کارگردان سرشناس بریتانیایی-آمریکایی، در سال 2000. Memento برگرفته از خلاصه داستانی ست که جاناتان نولان (Jonathan Nolan)، برادر کریستوفر نولان، برای یک سریال نوشته بود. جاناتان نولان بعدن خلاصه داستان مذکور را تبدیل به داستانی کوتاه با عنوان «به یاد داشته باش که می میری» (Memento Mori) کرد. در فیلم Memento بازیگرانی نظیر گای پیرس (Guy Pearce) و کری-ان ماس (Carrie-Anne Moss) هنرنمایی می کنند.

خلاصه داستان فیلم Memento

فیلم Memento ماجرای مردی به نام لنرد (Leonard) را روایت می کند که در اثر یک حادثه دچار نوعی اختلال حافظه شده، به طوری که حافظه ی کوتاه مدت خود را از دست داده. او نمی تواند هیچ اتفاقی را بعد از حادثه یی که منجر به عارضه اش شده به ذهن بسپارد، اما یک چیز را خوب به یاد می آورد: اینکه همسرش توسط مردی به نام جان ج (John G) به قتل رسیده و می بایست انتقام او را بگیرد. او ناتوان از به ذهن سپردن سرنخ هایی که راجع به جان ج پیدا می کند، سیستم پیچیده یی از خالکوبی و عکس های فوری پولاروید درست کرده تا هر بار که حافظه اش پاک می شود به سرعت بر اوضاع مسلط شود.

نقد فیلم Memento کریستوفر نولان

یادگاری یک شاهکار است که به طرز هنرمندانه یی ساختار و محتوا را به هم پیوند داده. در این فیلم ساختار صرفن قالبی برای روایت محتوای فیلم نیست، بلکه خود بعد دیگری از محتواست. Memento دارای دو روایت است یکی به صورت خطی و در راستای زمان پیش می رود، و دیگری که نه تنها غیر خطی ست بلکه بر خلاف زمان هم هست. به عبارت دیگر آغار فیلم انتهای داستان است و انتهای فیلم آغاز داستان. به شکلی بسیار خیره کننده و تاثیرگذار در پایان فیلم دو روایت به هم متصل می شوند و داستان کامل را شکل می دهند. این لحظه ی آشکار شدن حقایق مانند لحظه ی کوتاهی ست که قهرمان فیلم، لنرد، به حقیقت پی می برد و بعد فراموش اش می کند هیجان انگیز و دلهره آور است. همچنین تدوین فیلم/داستان به شکلی ست که بیننده در حین تماشای فیلم موقعیت و عارضه ی لنرد را تجربه و درک می کند.

فیلم Memento اولین بار در فستیوال ونیز اکران شد و سپس در بسیاری از جشنواره ها و مراسم سینمایی دیگر نامزد و همچنین برنده ی جایزه شد. این فیلم بسیار مورد تحسین منتقدین سینمایی قرار گرفته. نحوه ی روایت فیلم از مواردی ست که بیش از همه منتقدین را تحت تاثیر قرار داده. برخلاف پیشبینی تهیه کنندگان آمریکایی که تصور می کردند Memento به خاطر ساختار پیچیده اش مورد استقبال مخاطبان قرار نخواهد گرفت، این فیلم چند برابر بیشتر از بودجه ی متواضعانه اش فروش کرد. فیلم Memento الهام بخش فیلمسازان دیگر نیز قرار گرفته؛ به طور مثال گاسپار نوئه  فیلم بازگشت ناپذیر (Irreversible) را با الهام از روایت خاص Memento ساخت.

یک نکته ی جالب دیگری در مورد Memento این است که به تصدیق روانشناسان محقق، این فیلم به خوبی وضعیت یک بیمار مبتلا به عارضه ی فراموشی حافظه ی کوتاه مدت (Anterograde Amnesia) را به تصویر کشیده.