فیلم 2001: A Space Odyssey استنلی کوبریک

دو هزار و یک: ادیسه فضایی (2001: A Space Odyssey) فیلمی ست در ژانر علمی-تخیلی و حماسی به کارگردانی استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)، کارگردان بزرگ و سرشناس آمریکایی، در سال 1968. علاوه بر کارگردانی، استنلی کوبریک، تهیه کنندگی 2001: A Space Odyssey را بر عهده داشته، و در نوشتن فیلمنامه ی آن با آرتور سی. کلارک (Arthur C. Clarke) همکاری داشته. ایده ی 2001: A Space Odyssey از داستان کوتاهی به نام «نگهبان» (The Sentinel) نوشته آرتور کلارک گرفته شده. پس از اکران فیلم 2001: A Space Odyssey استنلی کوبریک، آرتور کلارک رمانی با همین نام منتشر کرد. وی سپس در سال های مختلف 3 رمان دیگر در ادامه ی داستان 2001: A Space Odyssey منتشر کرد.

خلاصه داستان فیلم 2001: A Space Odyssey

فیلم 2001: A Space Odyssey، ماجرای سفر ماموریتی یک فضاپیما به سیاره ی مشتری را روایت می کند. سازندگان این فضاپیما به کامپیوتر جدید و پیشرفته ی فضاپیما به نام هال 9000 (HAL 9000) می بالند، که قدرت تفکر و تصمیم گیری (شبیه به انسان را) دارد. اما در حین سفر مشخص می شود که هال 9000 اطلاعاتی را از پرسنل فضاپیما پنهان کرده و به تعبیری قصد شورش علیه آن ها را دارد. هم زمان با این داستان اصلی، فیلم نگاهی به گذشته ی انسان و آینده ی او، و نحوه ی تکامل او می اندازد.

نقد فیلم 2001: A Space Odyssey استنلی کوبریک

فیلم 2001: ادیسه ی فضایی در زمان اولین اکرانش با استقبال چندان گرمی از سوی مخاطبان مواجه نشد و نتوانست هزینه ی تولید خود را تامین کند. اگرچه در اکران های مجدد 2001: A Space Odyssey در طی سال های مختلف استقبال از این فیلم بهتر و بهتر شد. همچنین نظر منتقدین نیز از این قاعده مستثنا نیست. در زمان اولین اکران نظر منتقدین به دو دسته ی کاملن منفی و کاملن مثبت تقسیم شده بود. در حالی که برخی از آن ها 2001: A Space Odyssey را فیلمی خیره کننده و خلسه آور و پرمعنا تعبیر می کردند، عده یی دیگر 2001: A Space Odyssey را فیلمی چنان کسالت بار و فاقد روایت دراماتیک قلمداد می کردند که حتا ویژگی های تکنیکی آن را نیز در چشم بیننده کسالت بار جلوه می داد.

تماشای مجدد فیلم به مخطبان و منتقدان این مجال را داد تا راجع به 2001: A Space Odyssey تجدید نظر کنند. از این باب می توان به مورد مشهور اندرو ساریس (Andrew Sarris)، نظریه پرداز سینمایی، اشاره کرد که در تماشای 2001: A Space Odyssey برای بار نخست این فیلم را یک فاجعه قلمداد کرد، و اما بعد از تماشای بار دوم آن را یک اثر بزرگ از یک هنرمند بزرگ تعبیر کرد.

فیلم 2001: A Space Odyssey از زمان اکرانش در سال 1968 تا به امروز منبع الهام بسیاری از بزرگان سینما بوده، که از این میان می توان به گاسپار نوئه، جرج لوکاس، استیون اسپیلبرگ، و غیره اشاره کرد. در آثار این بزرگان سینما می توان تاثیر 2001: A Space Odyssey را به طور مستقیم و تلویحی مشاهده کرد. عده ی بسیاری 2001: A Space Odyssey را زمینه ساز به وجود آمدن نوعی ژانر علمی-تخیلی جدی و واقع گرایانه در سینما قلمداد می کنند که تا به امروز ادامه داشته.